1 april hoeft niet te wijken voor de coronacrisis: humor is een 'natuurlijk medicijn' tegen stress

Tijdens de jaarlijkse grappendag 1 april 2020 nemen 'coronamemes' het op social media over. GZ-psycholoog Martin Appelo verbaast zich daar niet over. "Je kunt aan de drank of drugs gaan of elkaar in elkaar slaan, maar humor is een natuurlijk medicijn."

Grappen over de coronacrisis. Soms een fijne uitlaatklep in een groepschat, soms ook met een kwetsende of zelfs discriminerende werking. Het geeft de komst van 1 april morgen, de jaarlijkse grappendag, een ander gevoel dan gewoonlijk. Ondertussen worden social media overspoeld met 'coronamemes': humoristische uitingen over de coronacrisis, vaak in een afbeelding.

Kikker in je bil

Met 1 april voor de deur zijn veel mensen en bedrijven gewoonlijk druk bezig met het bedenken en voorbereiden van grote of kleine humoristische stunts. Maar hoe gaat de jaarlijkse dag van de humor er dit jaar uitzien? Nu mensen niet meer fysiek bij elkaar komen, veel bedrijven de deuren hebben gesloten en stress en angst heersen in het land lijkt het alsof de grap het moet ontgelden.

Maar op social media blijft de humor hoogtij vieren in de vorm van de dominant aanwezige 'coronamemes'. Sommige gebruikers uiten hun ergernis, maar de grote hoeveelheid makers en delers laat zien dat mensen er toch behoefte aan hebben om grappen over de crisis met elkaar te delen.

Grappen bewegen met de crisis mee

Mark Boukes is communicatiewetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar de grappen over de coronacrisis. In zijn onderzoek heeft hij gezien dat de grappen meebewegen met de ontwikkeling van de crisis. "In het begin gingen de grappen veel over het Corona-bier en over China. Toen was het nog een beetje een ver-van-ons-bed-show. We hadden er niet zoveel mee te maken", vertelt hij.

Boukes vertelt dat de grappen van aard begonnen te veranderen toen de crisis meer in Nederland begon te spelen."Toen ging het vooral over toiletrollen en hamsteren, het handen wassen en geen handen mogen schudden. Daarna ging het veel over thuiswerken en dat dat voor veel mensen niet mogelijk is. Inmiddels gaan de grappen vooral over social distancing."

Verdovende middelen, geweld of humor

GZ-psycholoog Martin Appelo begrijpt heel goed waarom grappen over de coronacrisis massaal gedeeld worden. "Door alle berichten die we krijgen en misschien ook mensen in je omgeving die corona krijgen, gaat het stressniveau in ons lichaam omhoog. Humor is een ontzettend belangrijk medicijn, het geeft mensen een tegengif voor de stress die we nu met z'n allen meemaken."

Appelo vindt het maken van grappen tijdens de coronacrisis een hele goede manier om met de situatie om te gaan. "Het systeem gaat van nature op zoek naar iets om de balans weer te herstellen", legt hij uit. "Dan kun je aan de drank of drugs gaan of elkaar in elkaar slaan, maar dat heeft allemaal nogal wat consequenties. Humor is dan een natuurlijk medicijn."

Grappen zorgen dat je het volhoudt

Appelo vertelt dat hij al eerder heeft gezien dat humor werd ingezet om staande te blijven in stressvolle situaties. "Ik heb de laatste 10 jaar heel veel met terminale kankerpatiënten gewerkt. Als je daar net gaat werken schrik je eigenlijk door de grappen die het personeel maakt over kanker en over dood."

Hij legt uit dat de inzet van humor deze stressvolle werksituatie beter te verdragen maakte. "Op een gegeven moment begon ik het ook te doen", vertelt hij. "Zulk werk geeft een continue stressproductie in je systeem. Daar grappen over maken zorgt ervoor dat je dat werk toch kunt volhouden."

De grens van humor

De GZ-psycholoog geeft aan dat het wel belangrijk is om in de gaten te houden dat de grappen over de coronacrisis niet over een grens gaan. "Je moet goed opletten wat je naar welke mensen stuurt. De grens van humor wordt bereikt op het moment dat je mensen gaat kwetsen. Het zou natuurlijk heel dom zijn om zo'n filmpje te sturen naar iemand die net zijn oma heeft verloren door corona."

Maar zolang je hier rekening mee houdt, adviseert Appelo om het natuurlijke medicijn genaamd 'humor' zoveel mogelijk in te zetten. Zo hoeft 1 april dus niet te wijken voor de coronacrisis, maar kan het mensen juist helpen om ermee om te gaan. "Zoek het op", zegt Appelo. "Probeer zoveel mogelijk gebruik te maken van humor om elkaar dit tegengif te geven."